CLA ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΛΙΠΟΥΣ

Το συζευγμένο λινολείκό οξύ (CLA) είναι ένα ελεύθερο λιπαρό οξύ που βρίσκεται σε πολλά γαλακτοκομικά προϊόντα και σε κρέατα. Οι αγελάδες και τα άλλα μηρυκαστικά ζώα παράγουν CLA από το λινολεϊκό οξύ μέσω βιο-υδρογόνωσης, η οποία είναι φυσιολογικά παρούσα στη διατροφή τους. Έτσι τα προϊόντα που παράγονται από τα μηρυκαστικά όπως είναι το γάλα, το βοδινό κρέας, το τυρί και το γιαούρτι είναι φυσικές πηγές CLA. Το CLA ανακαλύφθηκε κατά τύχη το 1978 από τον Michael Pariza του University of Wisconsin. Τη δεκαετία του 70 οι επιστήμονες ξεκίνησαν να ερευνούν για μεταλλαξιογόνα, καρκινογόνα από τις τροφές με την ελπίδα να χρησιμοποιήσουν αυτές τις γνώσεις για την πρόληψη του καρκίνου. Βασισμένος σε αναφορές ότι το υπερψημένο κρέας περιέχει μεταλλαξιογόνα, η ομάδα του Dr. Pariza ερεύνησε τη σχέση μεταξύ σχηματισμού μεταλλαξιογόνων και θερμοκρασίας μαγειρέματος χρησιμοποιώντας μοσχάρι. Προς έκπληξή τους παράλληλα με τα μεταλλαξιογόνα στο εκχύλισμα μοσχαριού βρήκαν ένα συστατικό, το οποίο είχε αντι-μεταλλαξιογόνο δράση. Αυτό το συστατικό ξεχωρίστηκε και ονομάστηκε συζευγμένο λινολεϊκό οξύ (conjugated linoleic acid, CLA) λόγω της δομικής του ομοιότητας με το λινολεϊκό οξύ. Το συζευγμένο λινολεϊκό οξύ είναι ένα φυσικά ευρισκόμενο πολυακόρεστο λίπος. Είναι μια ομάδα ισομερών του λινολεϊκού οξέος, κάτι που σημαίνει ότι είναι χημικά ταυτόσημο, αλλά έχει τα άτομά του τοποθετημένα διαφορετικά από το λινολεϊκό οξύ. Το λινολεϊκό οξύ είναι ένα από τα απαραίτητα λιπαρά οξέα που πρέπει να καταναλώνει ο άνθρωπος από την τροφή, διότι το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να το παράγει. Το CLA αντίθετα με το λινολεϊκό οξύ δεν είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό στοιχείο για τον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά η αξία που έχει η κατανάλωσή του για την υγεία μας το καθιστά απαραίτητο. Οι περισσότερες από τις έρευνες και τις επιστημονικές μελέτες για τη δράση του CLA έγιναν σε ζώα. Το CLA αποδείχθηκε ότι έχει μεγάλη ευεργετική δράση στα εξεταζόμενα ζώα, όπως βελτιωμένη σύσταση του σώματος, ενισχυμένο ανοσοποιητικό σύστημα, μείωση της αθηροσκλήρωσης, μείωση των καρκινικών κυττάρων και αντι-καταβολική και αναβολική δράση (1).

            Αν και υπάρχουν πολλές θετικές μελέτες για το CLA, υπάρχει διχογνωμία στο πώς επιδρά στη φυσιολογία και στη βιοχημεία του σώματος. Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι βοηθά να διατηρούνται οι λιπώδεις ιστοί μικροί μπλοκάροντας συγκεκριμένα ένζυμα τα οποία είναι υπεύθυνα για την μεγέθυνση των λιποκυττάρων. Το CLA φαίνεται να αναστέλλει τη δράση του ενζύμου lipoprotein lipase, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη μεταφορά των λιπαρών οξέων από το αίμα στα λιποκύτταρα. Κάποιοι πιστεύουν ότι αναμειγνύεται άμεσα στον μεταβολισμό των λιπών βοηθώντας το σώμα να χρησιμοποιήσει τα δικά του λιποκύτταρα ως πρωταρχική πηγή ενέργειας. Το CLA φαίνεται να ενεργοποιεί τη δράση του ενζύμου carnitine palmitoyl transferase, το οποίο υπάρχει στους μυς και διευκολύνει τη μεταφορά λιπαρών οξέων μέσα στα μιτοχόνδρια, για να παραχθεί ενέργεια. Άλλοι πιστεύουν ότι η πιο αξιοσημείωτη επίδραση του CLA είναι αυτή που πιθανόν να ασκεί στα κορτικοστεροειδή. Θεωρείται ότι το CLA μπορεί να αλληλοεξουδετερώνει τα κορτικοστεροειδή όπως την κορτιζόλη, η οποία είναι υπεύθυνη για τη διάσπαση των μυών και την αποθήκευση σωματικού λίπους.

            Οι μελέτες δείχνουν ότι το CLA ασκεί την ευεργετική του δράση περισσότερο στα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, αλλά μπορεί να φανεί χρήσιμο και στους αθλητές και σε άτομα που στόχο έχουν άπαχη σωματική μάζα. Μερικά από τα γνωστά ευεργετήματα που οι άνθρωποι μπορεί να κερδίσουν από τη λήψη CLA είναι μείωση του σωματικού λίπους, αύξηση της μυϊκής μάζας, πιθανή αύξηση στη μυϊκή και καρδιακή αντοχή, αύξηση οστικής μάζας και οστικής πυκνότητας, ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, μείωση του συνολικού σωματικού βάρους και αυξημένο μεταβολισμό.

            Άλλες ευεργετικές δράσεις που έχουν φανεί σε ζώα, αλλά πρέπει να φανούν και σε μελέτες σε ανθρώπους, περιλαμβάνουν μείωση της ολικής χοληστερόλης, μείωση της LDL και αύξηση της HDL, μείωση των επιπέδων τριγλυκεριδίων στο αίμα και βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Αν αυτά τα αποτελέσματα προκύψουν και από μελέτες σε ανθρώπους, τότε αυτό θα σημαίνει ότι το CLA δεν θα αποτελεί μόνο ένα βοήθημα για τη φυσική εμφάνιση, αλλά ότι θα μπορεί να παίζει ρόλο στη μείωση του καρκίνου, της καρδιοπάθειας και του διαβήτη (2).

.Τα επίπεδα CLA στα γαλακτοκομικά και στο κρέας είναι πολύ χαμηλά. Η περιεκτικότητα των γαλακτοκομικών προϊόντων σε CLA ποικίλει ανάλογα με τη θρέψη του ζώου προέλευσης και την επεξεργασία που θα υποστεί το κάθε προϊόν. Για παράδειγμα οι αγελάδες που βόσκουν στο λιβάδι παράγουν περισσότερα ποσοστά CLA στο γάλα τους από αυτά που τρέφονται με σπόρους, σανό και silage. Η μέση δίαιτα ενός Ευρωπαίου περιέχει περίπου 150-200 mg CLA ημερησίως. Τα επίπεδα CLA που απαιτούνται, για να βελτιωθεί η σύνθεση του σώματος είναι πολύ υψηλά ώστε να αποκτηθούν φυσιολογικά μέσα από τη διατροφή μας και αυτό κάνει απαραίτητη τη λήψη συμπληρώματος διατροφής. Τα συμπληρώματα CLA με σκοπό τη μείωση του λιπώδους ιστού και τη μείωση του σωματικού βάρους προτείνουν πρόσληψη 3-4 g CLA ημερησίως. Στο εμπόριο κυκλοφορούν πολλά σκευάσματα CLA, αλλά το σκεύασμα στο οποίο έχουν γίνει μελέτες σε ανθρώπους είναι το Tonalin CLA.

         Τα συμπληρώματα CLA περιέχει δύο διαφορετικά ισομερή: cis-9, trans-11 και trans-10, cis-12. Αυτά τα στερεοϊσομερή, ενώ έχουν φαινομενικά διαφορετική βιολογική επίδραση στον οργανισμό, συνεισφέρουν τελικά στο να βοηθούν στη μείωση του αποθηκευμένου σωματικού λίπους.

            Ας εξετάσουμε τις μελέτες που έχουν γίνει σε ανθρώπους για τη δράση του CLA.

Σε διπλή-τυφλή τυχαιοποιημένη επιστημονική έρευνα (3) σε εξήντα άνδρες και γυναίκες με Δείκτη Μάζας Σώματος υψηλότερο του 25 kg/m2 δόθηκε σκεύασμα CLA ή placebo από μία έως και τέσσερις δόσεις ημερησίως. Από τις στατιστικές αναλύσεις των συγκριτικών στοιχείων που προέκυψαν για τη δράση του CLA βρέθηκε σημαντική απώλεια στο αποθηκευμένο λίπος του σώματος των ατόμων της ομάδας CLA σε σχέση με την ομάδα placebo. Ακόμα και στις περιπτώσεις εκείνες που χρησιμοποιήθηκε η χαμηλότερη ημερήσια δόση (1,7 γρ) τα συγκριτικά αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα σημαντικά.

Σε διπλή-τυφλή τυχαιοποιημένη έρευνα (4) σε είκοσι άνδρες και γυναίκες δόθηκε σκεύασμα placebo ή CLA σε δόσεις 1,8 γρ ημερησίως για 12 εβδομάδες. Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνηθεί η αποτελεσματικότητα του CLA σε υγιείς ανθρώπους που εξασκούνται. Τα είκοσι αυτά άτομα είχαν σωματικό φυσιολογικό βάρος και δείκτη σωματικής μάζας χαμηλότερη του 25 kg/m2 και έκαναν φυσική άσκηση σε γυμναστήριο τρεις φορές την εβδομάδα. Από τα στοιχεία της έρευνας προέκυψε ότι υπήρξε σημαντική μείωση της λιπώδους μάζας των ατόμων που λάμβαναν CLA σε σχέση με την ομάδα placebo. Το σωματικό βάρος των ατόμων που έλαβαν μέρος στην έρευνα δεν μεταβλήθηκε. Το CLA λοιπόν φαίνεται να έχει πολλαπλή κλινική θετική επίδραση για τον οργανισμό, διότι, ενώ μειώνει το λίπος που αποθηκεύεται στον υποδόριο ιστό του σώματος, στηρίζει ταυτόχρονα τη διατήρηση της μυϊκής μάζας.

Στην έρευνα Kamphuis (5) εξετάστηκε η επίδραση του σκευάσματος CLA στην επαναπρόσληψη σωματικού βάρους μετά από χαμηλή υποθερμιδική δίαιτα τριών εβδομάδων. Η έρευνα ολοκληρώθηκε μετά από 13 εβδομάδες και ανέδειξε τη σημαντική βοήθεια του σκευάσματος CLA στην επαναπρόσληψη της απολεσθείσας άλιπης μυϊκής μάζας, στην ελάττωση του συνολικού ποσοστού σωματικού λίπους και στην αύξηση του μεταβολικού ρυθμού.

Το φυσικό αυτό σκεύασμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από άτομα που επιθυμούν να χάσουν σωματικό λίπος και ταυτόχρονα να διατηρήσουν τη μυϊκή τους μάζα, από υπέρβαρους και παχύσαρκους, από αθλητές, ασχολούμενους με μυϊκή ανάπτυξη και άτομα που ασχολούνται με φυσική κατάσταση και αθλητικές δραστηριότητες. Για απώλεια σωματικού βάρους η χρήση του CLA θα πρέπει να συνδυάζεται με μια καλή δίαιτα και άσκηση για καλύτερα αποτελέσματα. Η δόση που φαίνεται από τις μελέτες ότι είναι αποτελεσματική είναι 1500-3000 mg ημερησίως.

                                                    ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Wang Y, Jones P, Dietary conjugate linoleic acid and body composition, American Journal Clinical Nutrition, Vol. 79, No. 6, 1153S-1158S, June 2004

2. Pinkoski C, Chilbeck P, Candow D, Esliger D, The effects of conjugated linoleic acid supplementation during resistance training, Journal of Medicine and Science in Sports and Exercise by ACSM 0195-9131/2006/3802-0339/0

3. Blankson H., et al., Conjugated linoleic acid reduces body fat mass in overweight and obese humans, J Nutr. 2000, 130(12); Dec: 2943-2948

4. Thom E., et al., Conjugated linoleic acid reduces body fat in healthy exercising humans, J Int, I Med Res. 2001, 29: 392-396

5. Kamphuis M et al., The effect of conjugated linoleic acid supplementation after weight loss on body weight regain, body composition and resting metabolic rate in overweight subjects, Int J Obes Relat Metab Disorb. 2003 27(7); Jul: 840-7